Nedir?

Özel öğrenme güçlüğü; bireysel olarak uygulanan standart testlerde, kişinin kronolojik yaşı, ölçülen zeka düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda, dinleme, konuşma, okuma, yazma, sonuç çıkarma veya matematiksel yeteneklerin kazanılmasında belirgin güçlük olarak tanımlanan heterojen bir bozukluktur.

 Nedeni nedir?Özel öğrenme güçlüğünün belirlenmesinde kullanılan testler nelerdir?

Öğrenme güçlüğünün nedenleri konusunda kesin veriler yoktur.

 Özel öğrenme güçlüğü tanılama sürecinde problemlerin saptanmasına yönelik olarak farklı alanlarda değerlendirme yapılmasını sağlayan testler uygulanmaktadır.

 Bunlar;

 WISC-R Zeka Testi,

Standford – Binet Zeka Testi,

Bender Gestalt Görsel Motor Algı Testi,

 Frostig Gelişimsel Görsel Algı Testi,

Peabody Resim Kelime Testi,

 WRAT Geniş Kapsamlı Başarı Testi,

Goodenough – İnsan Çiz Testi,

Harris Laterelleşme Testi,

Head Kendi Bedeninde Sağ – Sol Tayini Testi,

Gesell gelişim Figürleri Testi,

GISD Sayı Dizisi Testi

Görülme sıklığı nedir?

Farklı dil ve kültürlerde okul çocukları arasında okuma, yazma ve matematiğin akademik alanlarında öğrenme güçlüğü %5 ile %15 arasındadır. Genellikle özel öğrenme güçlüğü, erkeklerde kızlara oranla daha yaygındır.( 3/2 oranında)

  Eğitimin Önemi

 Sayısız araştırma erken tanı ve müdahalenin önemine işaret etmiştir. Risk grubu içinde olan ve okul öncesi dönemde uygun müdahale programları ile desteklenen çocukların , özel öğrenme güçlüğü ile tanılanma olasılıklarının büyük oranda azaltıldığını göstermiştir.Bu da erken eğitimin önemini gözler önüne sermektedir.

 -Kaba motor,

-İnce motor,

-Dikkat,

-Sosyal beceriler

 -Alıcı ve ifade edici dil becerileri

 -Erken okur- yazarlık becerilerinin geliştirilmesini sağlayan bir özel eğitim programı sonraki yıllarda gerekli akademik beceriler için sağlam bir temel oluşturulmasına yardım eder.Algısal, görsel-motor, fonolojik  farkındalığın artırılması ya da bilginin çoklu duyusal formatta sunulması  gibi teknikler ve özel programlar eğitimde kullanılan farklı metotlardır. Örgün öğretimde öğretmenlerin, eğitim araçlarını, ödevleri ve sınav şekillerini bu öğrencilerin sorunlarına yönelik modifiye etmesi faydalı olabilir.

Dört alt grupta ele alınmaktadır;

1-Okuma Bozukluğu(Disleksi)

2- Yazılı Anlatım Bozukluğu(Disgrafi)

3- Matematik Bozukluğu(Diskalküli)

4-Başka türlü adlandırılamayan öğrenme bozukluğu

1-Okuma Bozukluğu(Disleksi)

 Disleksi “Bireyin kronolojik yaşı, ölçülen zeka düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda, doğru okuma, hız ya da okuduğunu anlamada, beklenenin önemli ölçüde altında tespit edilen okuma başarısı” olarak tanımlanmaktadır. 

 Tanımdan da anlaşıldığı gibi, okuma güçlüğü; sadece yanlış ya da hatalı oluma değil, aynı zamanda, okumanın yavaşlığı ve okuduğunu anlama ve anlatabilme becerisindeki yetersizlik olarak da görülebilmektedir.

 Disleksi, özel öğrenme güçlüğünün neredeyse yarısını oluşturan, okul çağı çocuklarının %10-15’inde görülen, erkeklerde daha fazla rastlanan bir alt grubudur.

Belirtilerinden bazıları aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

-Okumayı sevmeme,

-Okumaktan kaçınma ve yavaş okuma

-Okurken sözcük ve satır atlama ya da aynı sözcük veya satırı iki kez okuma,

– Yazılandan farklı sözcük okuma,

-Harfleri yazarken ve okurken karıştırabilme (ou-oö-uü-öü-pb-sş gibi)

-Bazı heceleri ters okuma (el-le, eli-ile gibi)

-Okuduğunu anlamada zorlanma .

2- Yazılı Anlatım Bozukluğu(Disgrafi)

Bireyin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda yazma becerilerinin beklenenin önemli derecede altında olması ile tanımlanır. Yazılı anlatım bozukluğu olan çocuklarda ince motor becerilerde de sorunlar olabilir. Yazılı anlatım bozuklukları sıklıkla diğer öğrenme bozukluklarıyla birlikte görülür.

Belirtilerinden bazıları aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

-Yazmayı öğrenmede zorlanma ya da yavaş yazma

-Yazarken harflerin yerini değiştirme

-Harf atlama

-Harf ekleme

-Harf karıştırma ( b-d, , g-ğ, g-y ,s-ş,c-ç,p-b,d-p, d-t,u-ü,0-ö gibi)

-Düzensiz defter kullanımı

-Bazı  harf, rakamları veya sözcükleri ters yazma.

3- Matematik Bozukluğu(Diskalküli)

       Bireyin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda matematiksel becerilerinin beklenenin önemli derecede altında olması ile tanımlanır. Sayısal ve uzamsal kavramları öğrenmede gecikme, rakamları öğrenememe, yanlış yazma ve işlem yaparken doğru sıraya koyamama, günlük problemleri çözerken aritmetik becerilerini kullanmada güçlükler gibi belirtiler görülebilir. Sayıları bozuk yazar, sıklıkla yer değiştirir, işlemleri bozuk sırada yapar, geometrik ilişkileri kavramada zorlanır, aritmetik sembolleri tanımada zorlanır.

Belirtilerinden bazıları aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

-Sayı kavramını anlamada zorlanma

-İşlem sembollerini ( +, -, / gibi)algılamada zorlanma

-Dört işlem yapmada zorlanma

-Çok basamaklı sayıları algılama ve okumada zorlanma

-Problemleri anlamada ve çözüm yollarını bulmada zorlanma

-Rakam karıştırma (6-9, 4-7 gibi)

-Kesirli ifadeleri anlamada zorlanma

-Negatif ve pozitif sayıları kıyaslama ve bunlarla işlem yapmada zorlanma

                                                                                                                       Zihin Engelliler Sınıf Öğretmeni

                                                                                                                                          Müge GÜVELİ

Yararlanılan Kaynaklar:

-Doğangün,Burak,2008,Türkiye’de sık karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar

-Aslan,Kübra,2015, Özgül öğrenme güçlüğünün erken dönem belirtileri ve erken müdahale uygulamalarına dair derleme

-www.turkiyedisleksivakfi.net